Odwarstwienie siatkówki to poważne schorzenie, które daje charakterystyczne objawy, wiąże się z koniecznością jak najszybszej wizyty u lekarza, a także w większości przypadków leczeniem chirurgicznym.
Czym jest siatkówka oka i dlaczego pełni tak ważną funkcję?
Siatkówka to błona wyścielająca wnętrze oka, odpowiedzialna za odbieranie bodźców wzrokowych. Bodźce te, przekształcane w impulsy elektryczne, przesyłane są przez nerw wzrokowy do mózgu, gdzie zamieniane są na obrazy. Centralną część siatkówki stanowi plamka żółta, która dzięki swojej specyficznej budowie zapewnia najostrzejsze widzenie i tworzenie obrazów o najwyższej rozdzielczości i nasyceniu barw.
Odwarstwienie siatkówki od błony naczyniowej, dostarczającej jej tlen i substancje odżywcze, może prowadzić do poważnych zaburzeń widzenia lub całkowitej jego utraty.
Dlatego bardzo ważne jest wczesne wykrycie i odpowiednie leczenie. W zdecydowanej większości przypadków odwarstwienie siatkówki może być leczone jedynie operacyjnie. Liczy się tutaj czas, bo im dłużej siatkówka pozostaje odwarstwiona oraz gdy odwarstwienie obejmuje plamkę żółtą, tym rokowanie co do poprawy widzenia są gorsze.
Charakterystycznym objawem odwarstwienia siatkówki jest znaczne pogorszenie widzenia spowodowane pojawieniem się “zasłony" zachodzącej z różnych stron, która podnosi się lub zstępuje z góry, powodując powstanie ubytków w polu widzenia. Wcześniej pojawiają się także błyski/flesze oraz latające ,,muszki" w polu widzenia. Odwarstwieniu siatkówki towarzyszą często także bóle głowy i uczucie ciągnięcia poza okiem - mówi lek. okulista Justyna Krowicka.
Jakie są przyczyny odwarstwienia siatkówki?
Czynników, które zwiększają ryzyko odwarstwienia siatkówki jest kilka, w zależności od rodzaju odwarstwień siatkówki. Narażone są na nie różne grupy.
Najczęściej do odwarstwienia siatkówki dochodzi po większym wysiłku fizycznym przy schylaniu lub podnoszeniu ciężkich przedmiotów, po urazie oka lub głowy na przykład na skutek uderzenia piłką lub pięścią. Predysponowane są również osoby po 40. roku życia, u których odwarstwienie wystąpiło już wcześniej w drugim oku, urodzone przed terminem, chorujące na cukrzycę, z krótkowzrocznością i zwyrodnieniem siatkówki czy po przebytych wcześniej zabiegach chirurgicznych oczu (na przykład leczenie zaćmy lub występowanie różnych zespołów chorobowych, m.in. chorób genetycznych). Predysponowane mogą być także osoby, których członkowie najbliższej rodziny zmagali się z podobnym problemem. Uważać powinny także kobiety w ciąży. Ze względu na zmiany fizjologiczne w narządzie wzroku u kobiet, które spodziewają się dziecka, może nastąpić przyspieszenie rozwoju chorób siatkówki w tym: retinopatii (cukrzycowej oraz nadciśnieniowej), czy w szczególnych przypadkach - odwarstwienie siatkówki właśnie - wylicza okulistka.
Pacjenci, którzy należą do grupy ryzyka występowania odwarstwień siatkówki powinni kontrolować swój wzrok co najmniej raz w roku u okulisty. Jeśli wystąpią nagłe zmiany w polu widzenia lub pojawiają się błyski lub cienie, to należy udać się jak najszybciej do specjalisty.
Na czym polega leczenie odwarstwienia siatkówki?
W zależności od stopnia zaawansowania choroby, stosowanymi metodami leczenia są farmakologia lub - zdecydowanie częściej - leczenie chirurgiczne. Operacja siatkówki (witrektomia, operacje zewnątrzgałkowe, czy laserowe) to zabieg, który ma na celu usytuowanie siatkówki w poprzednie - prawidłowe - miejsce. Przedarcia siatkówki, które stanowiły przyczynę odwarstwienia siatkówki, zabezpiecza się laserem śródoperacyjnie lub rzadziej ambulatoryjnie.
Zabieg trwa od od 30 minut do 2 godzin. Ostateczna długość zabiegu zależy od danego przypadku. Jeśli u pacjenta doszło do rozwarstwienia siatkówki, ale nie do odwarstwienia siatkówki, wtedy postępowanie zależy od rozległości i lokalizacji zmian.
Po operacji najczęściej odradzam chodzenie na basen i do sauny do miesiąca po zabiegu, a robienie forsownych ćwiczenia fizycznych do około trzech miesięcy. Po zabiegu trzeba także zrezygnować z dźwigania i schylania się, sportów kontaktowych. Czas powrotu do prowadzenia auta jest też uzgadniany indywidualnie - wyjaśnia specjalistka.
Czy można zapobiegać odwarstwieniu siatkówki?
Profilaktyka polega głównie na leczeniu chorób, które powodują występowanie odwarstwień siatkówki, m.in. cukrzycy lub chorób naczyń krwionośnych, ryzykownych zwyrodnień obwodowych siatkówki.
Pamiętajmy, że odwarstwienie siatkówki oka jest bardzo poważną chorobą, dlatego nie należy ignorować jej objawów. W przypadku wystąpienia symptomów odwarstwiania siatkówki należy zgłosić się jak najszybciej do lekarza okulisty.