Afazja powoduje zaburzenia zdolności językowych. Dzieje się tak dlatego, że uszkodzona zostaje część mózgu odpowiadająca właśnie za mowę. Przyczyną może być udar, zator albo guz mózgu. Część pacjentów nigdy nie wraca do pełnej sprawności. Zapytaliśmy neuropsychologa, który pracuje z takimi chorymi m.in. o to, jak możemy rozpoznać afazję u naszych bliskich.
Czym jest afazja?
Afazja jest zespołem zaburzeń mowy. Jak wyjaśnia neuropsycholog Anita Franczak-Young, mogą to być np. zaburzenia rozumienia i wtedy mamy do czynienia z afazją czuciową albo ruchową. Wówczas pacjent rozumie wszystko, ale jego mowa przypomina bełkot, np. zastępuje litery w wyrazie. Zamiast "wyraz" powie "raz" czy użyje podobnie brzmiącego słowa, jednak mającego inne znaczenie, np. zamiast "okno" powie "oko" - wyjaśnia specjalistka w rozmowie z Marcinem Czarnobilskim z portalu "Twoje Zdrowie".
Na afazję można zachorować wskutek różnych chorób neurologicznych, np. guza mózgu, po udarze. Może też być skutkiem urazu głowy.
Sama afazja nie jest jednostką chorobową. To grupa objawów, które wywoływane są uszkodzeniem mózgu. Może wystąpić nagle albo być nabyta.
>> udar mózgu
>> guzy (w tym nowotwory)
>> urazy mózgu
Jak rozpoznać afazję?
Jeżeli widzimy, że ktoś z naszych biskich zaczyna mówić do nas w taki sposób, że "się zacina", nagle brakuje mu słowa albo wręcz przeciwnie, mówi płynnie, ale przekręca słowa, wypowiada się niezrozumiale, używa słów niewystępujących w naszym języku to wówczas takie objawy powinny nas zaniepokoić - zaznacza neuropsycholog.
Z doniesień medialnych, podejrzewam, że u aktora Bruce'a Willisa mogła wystąpić tzw. afazja pierwotna postępująca, która charakteryzuje się postępującymi zaburzeniami mowyAnita Franczak-Young, neuropsycholog
- afazja ruchowa - problem z wypowiadaniem się
- afazja czuciowa - nierozumienie tego, co mówią inni
- afazja mieszana (czuciowo-ruchowa) - nie można zrozumieć mowy ani wypowiedzieć się
Jak opisuje specjalista chorób wewnętrznych prof. Piotr Kopiński, w afazji ruchowej chory (zwykle nagle) odczuwa, że nie jest w stanie nic powiedzieć. Najczęściej zdaje sobie sprawę, jakie myśli pragnie wyrazić, ale z ust wydobywają się dźwięki nieartykułowane albo tylko pojedyncze słowa, nieukładające się w logiczną całość. Czasem chory zastępuje brakujące słowa innymi, popełnia błędy gramatyczne, nie buduje zdań lub powtarza słowa. Brak jest płynnej wypowiedzi (częściowa afazja ruchowa) - wyjaśnia internista na portalu "Medycyna Praktyczna.
Tymczasem w afazji czuciowej chory nie rozumie pytań, poleceń, wypowiadanych zdań i słów. Profesor Kopiński, zauważa, że w łagodnej postaci (częściowa afazja czuciowa), pacjent - nawet jeśli zachowuje zdolność mówienia - źle rozumie, co mówią do niego inni.
Jak pracuje się z pacjentem z afazją?
Pracę z pacjentem z afazją rozpoczyna się od właściwej diagnozy - zarówno ze strony neuropsychologa, jak pozostałych lekarzy. Wiele zależy od przyczyny choroby. Jeżeli jest to udar, wtedy neurolog szybko podaje leki lub decyduje o zabiegu chirurgicznym.
Istotne, by lekarz na początku diagnozy ocenił stan świadomości chorego, upewnił się, czy nie ma bezpośredniego zagrożenia życia.
Poddajemy pacjenta również rehabilitacji, która polega na ćwiczeniach mowy lub rozumienia. Tutaj nieoceniona jest rola neurologopedy. Wtedy jest szansa, że afazja się wycofa. W przypadku demencji można mówić raczej tylko o spowolnieniu przebiegu choroby - tłumaczy Anita Franczak-Young.