Anhedonia to objaw różnych zaburzeń psychicznych. Oznacza mniejszą zdolność do doświadczania przyjemności lub zupełny jej brak.
Anhedonia to termin pochodzący z greki, który tłumacząc niemal dosłownie oznacza "brak przyjemności" (z gr.: an - "bez", hedone - "przyjemność"). Jest to objaw różnego rodzaju zaburzeń psychicznych polegających właśnie na tym, że dana osoba nie jest w stanie czerpać przyjemności z tego, co dotychczas ją przynosiło lub poziom odczuwanej przyjemności jest znacznie mniejszy niż wcześniej.
Wyróżnia się trzy typy anhedonii:
- konsumpcyjną,
- antycypacyjną,
- społeczną.
Z pierwszą z nich mamy do czynienia, kiedy przyjemności nie przynosi doświadczanie okoliczności uznawanych za „nagrodę”. Antycypacyjna występuje, gdy przyjemności nie sprawia oczekiwanie na te okoliczności, co zwykle skutkuje brakiem motywacji do działania nakierowanego, by je osiągnąć. Społeczna natomiast polega na braku przyjemności z różnego rodzaju interakcji społecznych, co często może prowadzić do izolacji od otoczenia - tłumaczy lek. Weronika Rybicka z Oddziału PsychiatriiDorosłych, Dzieci i Młodzieży Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie.
Anhedonia to objaw, który może pojawić się w przebiegu różnego rodzaju chorób i zaburzeń psychicznych. Najczęściej kojarzy się ją z depresją. Poza obniżeniem nastroju i spadkiem energii anhedonia zaliczana jest do jej podstawowych symptomów. Nie oznacza to jednak, że doświadcza jej każda osoba, u której rozpoznaje się epizod depresyjny.
Jest to także jeden z tzw. objawów negatywnych w przebiegu schizofrenii (określanych tak niejako w kontrze do powszechnie kojarzonych z nią objawów pozytywnych, czyli wytwórczych, do których zalicza się urojenia czy omamy).
Anhedonia może być także związana z uzależnieniami - występuje głównie w okresach przerwania stosowania danej substancji, co zwykle prowadzi do sięgnięcia po nią ponownie.
Anhedonia - leczenie
Z tego powodu, że anhedonia sama w sobie nie jest chorobą, a objawem, jej leczenie polega na odpowiedniej terapii choroby podstawowej. W przypadku zaburzeń depresyjnych stosuje się leki przeciwdepresyjne z różnych grup. Część z nich (np. wortioksetyna czy bupriopion) wykazuje nieco większą skuteczność w zakresie zmniejszania nasilenia anhedonii czy wręcz jej zupełnej eliminacji i dlatego psychiatra, dobierając lek dla pacjenta, który szczególnie skarży się na niemożność odczuwania przyjemności, prawdopodobnie częściej zdecyduje się właśnie na jeden z nich - mówi lek. Weronika Rybicka
Jak długo może trwać anhedonia?
Anhedonia trwa tak długo, jak długo trwa przyczyna, która ją wywołuje.
Przykładowo, jeśli anhedonia jest jednym z objawów epizodu depresyjnego, to czas jej utrzymywania się jest uwarunkowany tym, czy choroba ta jest leczona, czy od razu udaje się dobrać skuteczny i dobrze tolerowany lek oraz czy pacjent przyjmuje go zgodnie z zaleceniami lekarza psychiatry. Efekt leczenia zależeć będzie także od tego, z jakim epizodem choroby mamy do czynienia, czy u pacjenta współwystępują inne zaburzenia psychiczne (np. uzależnienie od alkoholu, zaburzenia osobowości), choroby somatyczne czy specyficzne okoliczności, np. okres menopauzy - podkreśla ekspertka.
Pewne jest jedno – anhedonia jest objawem, który wymaga leczenia, a wyleczenie jest możliwe.