Lipidogram krok po kroku: co wynik mówi o Twoim zdrowiu?

Lipidogram to jedno z podstawowych badań. Lekarz zlecił Ci jego wykonanie i teraz zastanawiasz się, co oznaczają wyniki? Przejdźmy przez nie krok po kroku. Sprawdź, jakie są normy poszczególnych frakcji cholesterolu i co zrobić, jeśli Twoje parametry wskazują na ich przekroczenie.

Co to lipidogram?

Lipidogram jest badaniem, które pozwala określić poziom cholesterolu oraz innych lipidów we krwi. Obejmuje najczęściej:

• TC: cholesterol całkowity - poziom całego cholesterolu we krwi;
• LDL: "zły" cholesterol - to frakcja cholesterolu odpowiedzialna za odkładanie się blaszek miażdżycowych w tętnicach;
• HDL: "dobry" cholesterol - frakcja cholesterolu odpowiedzialna za usuwanie "złego" cholesterolu z organizmu;
• trójglicerydy: są rodzajem tłuszczu we krwi, który obecny w nadmiernej ilości może podnieść ryzyko chorób serca[1].

Lipidogram jest zalecany przede wszystkim:

• kobietom po 50. roku życia i mężczyznom po 40. roku życia w ramach badań przesiewowych;
• osobom z obciążeniami genetycznymi w kierunku chorób sercowo-naczyniowych;
• pacjentom z objawami chorób sercowo-naczyniowych;
• osobom z przewlekłymi chorobami takimi jak nadciśnienie, cukrzyca czy otyłość[2].

Jak wykonuje się lipidogram?

Wykonanie lipidogramu polega na pobraniu od pacjenta krwi. Zazwyczaj zaleca się przeprowadzenie tego badania na czczo, a zatem ok. 12-14 godzin od momentu spożycia ostatniego posiłku[3]. Dlatego najlepiej wykonać je o poranku, jeszcze przed śniadaniem. Warto też dzień przed pobraniem krwi unikać spożywania ciężkich posiłków i alkoholu, jak również wykonywania dużego wysiłku.

Wyniki lipidogramu: co mówią o Twoim zdrowiu?

Wyniki lipidogramu dostarczają cennych informacji o stanie Twojego zdrowia i ryzyku chorób sercowo-naczyniowych. Zobacz, jakie są normy poszczególnych parametrów i sprawdź, o czym może świadczyć ich przekroczenie.

Cholesterol całkowity

Cholesterol całkowity oznacza łączną ilość cholesterolu we krwi.

Jego poziom nie powinien przekroczyć 190 mg/dl. Jeżeli wartość tego parametru jest wyższa, może to wskazywać na zwiększone ryzyko miażdżycy i chorób sercowo-naczyniowych, zwłaszcza jeśli towarzyszy mu też wysoki poziom "złego" cholesterolu LDL. Wówczas diagnozuje się hipercholesterolemię[4].

HDL

HDL (lipoproteiny o wysokiej gęstości) to frakcja określana jako "dobry" cholesterol, ponieważ bierze ona udział w transporcie tej substancji z komórek do wątroby. Oznacza to, że wspomaga ona "oczyszczanie naczyń krwionośnych" z jego nadmiaru, co wpływa pozytywnie na profilaktykę miażdżycy[5].

Norma HDL:

• > 45 mg/dl u kobiet,
• > 40 mg/dl u mężczyzn.

Wysoki poziom HDL jest korzystny, ponieważ wiąże się z niższym ryzykiem chorób serca[6].

LDL

LDL (lipoproteiny o niskiej gęstości) są uznawane za "zły" cholesterol. Jest to spowodowane tym, że transportują cholesterol z wątroby do komórek, a ich nadmiar może prowadzić do odkładania się blaszek miażdżycowych w tętnicach[7].

• Norma: < 115 mg/dl u osób zdrowych.
• Przy podwyższonym ryzyku sercowo-naczyniowym normy są niższe:
  • Ekstremalne ryzyko: < 1,0 mmol/l (40 mg/dl).
  • Bardzo duże ryzyko: < 1,4 mmol/l (55 mg/dl).
  • Duże ryzyko: < 1,8 mmol/l (70 mg/dl).
  • Umiarkowane ryzyko: < 2,6 mmol/l (100 mg/dl).
  • Małe ryzyko: < 3,0 mmol/l (115 mg/dl).

Podwyższone stężenie LDL może być alarmujące.

Trójglicerydy

Trójglicerydy (TG) są estrami glicerolu oraz kwasów tłuszczowych. Stanowią podstawowy składnik tkanki tłuszczowej, którą organizm wykorzystuje jako źródło energii[8].

Norma: < 150 mg/dl na czczo lub 175 mg/dl nie na czczo.

Wysoki poziom trójglicerydów jest czynnikiem podwyższającym ryzyko chorób serca i innych problemów zdrowotnych.

Niekorzystne wyniki lipidogramu i co dalej?

Jeśli wyniki lipidogramu są poza normami, skonsultuj się z lekarzem. Mogą być konieczne modyfikacje stylu życia.

Podstawa to zmiana diety i wprowadzenie do niej steroli roślinnych, które obniżają poziom LDL o 7-12% w ciągu 2-3 tygodni przy dziennym spożyciu 1,5-3 g oraz prowadzeniu zdrowego stylu życia^[9]. Zawiera je np. produkowana z olejów roślinnych miękka margaryna kubkowa Optima Cardio.

Ogranicz tłuszcze nasycone i trans, które sprzyjają podniesieniu stężenia miażdżycorodnej frakcji cholesterolu LDL[10]. W zamian wybieraj tłuszcze nienasycone - np. zawarte w olejach roślinnych, orzechach i nasionach.

Zadbaj też o zwiększenie ilości ruchu i ogranicz lub wyeliminuj używki takie jak tytoń czy alkohol[11].

Jeśli wprowadzisz te zdrowe zmiany, jest duża szansa, że Twój poziom cholesterolu zacznie się regulować, a ryzyko rozwoju poważnych chorób spadnie. Badaj się więc regularnie i zadbaj o siebie na co dzień!

[1] https://www.mp.pl/pacjent/cholesterol/hipercholesterolemia/141216,lipidogram

[2] https://www.mp.pl/pacjent/cholesterol/hipercholesterolemia/141216,lipidogram

[3] https://www.mp.pl/pacjent/cholesterol/hipercholesterolemia/141216,lipidogram

[4] https://www.mp.pl/pacjent/dieta/zasady/117035,cholesterol-funkcje-zrodla-frakcje-stezenie

[5] https://www.mp.pl/pacjent/dieta/zasady/117035,cholesterol-funkcje-zrodla-frakcje-stezenie

[6] https://www.mp.pl/pacjent/dieta/zasady/117035,cholesterol-funkcje-zrodla-frakcje-stezenie

[7] https://www.mp.pl/pacjent/dieta/zasady/117035,cholesterol-funkcje-zrodla-frakcje-stezenie

[8] https://www.mp.pl/pacjent/cholesterol/hipercholesterolemia/103924,cholesterol-i-triglicerydy-panel-lipidowy

[9] https://www.efsa.europa.eu/en/press/news/blood-cholesterol-reduction-health-claims-phytosterols-can

[10] https://www.mp.pl/pacjent/dieta/zasady/67338,tluszcze-podzial-budowa-funkcje-i-wlasciwosci

[11] https://www.mp.pl/pacjent/chorobawiencowa/zapobieganie/62073,zaburzenia-lipidowe