Osoby, które skarżą się na ciągłe bóle głowy, a także te, które borykają się z gorszym nastrojem często za swoje dolegliwości obwiniają niskie lub wysokie ciśnienie, pogodę, stres czy zbyt krótki sen. Czynniki te wpływają oczywiście na nasze samopoczucie, należy jednak pamiętać, że nie tylko one są istotne. Znaczenie ma także nasza dieta. Składniki wielu pokarmów, a nawet całe grupy żywieniowe mogą leżeć u podstaw chronicznych bólów głowy, a także gorszej kondycji psychicznej. Czego powinniśmy się wystrzegać, by cieszyć się dobrym zdrowiem fizycznym i psychicznym?
Przede wszystkim należy pamiętać, że bóle głowy oraz znaczny i częsty spadek nastroju to sygnał alarmujący. Najlepszym rozwiązaniem jest udanie się na badania profilaktyczne lub wizyta u specjalisty, także tego zajmującego się zdrowiem psychicznym. Co ważne, z produktów, które zawierają wymienione poniżej substancje nie trzeba rezygnować całkowicie. Warto natomiast przyjrzeć się składom kupowanych produktów i zadbać o to, by w codziennym jadłospisie pojawiały się w zdrowych ilościach.
Które substancje mogą powodować bóle głowy?
1. Tyramina. Ten naturalnie występujący w naturze aminokwas rozszerza naczynia krwionośne w organizmie i zwiększa przepływu krwi do mózgu. Właśnie dlatego u niektórych osób powoduje bóle głowy. Substancja ta powstaje w procesie fermentacji oraz starzenia się części produktów. Znajdziemy ją np. w kiszonej kapuście, czerwonym winie, piwie, ale także w czekoladzie, serach i wędlinach (zwłaszcza tych wędzonych i marynowanych). Tyramina jest również składnikiem wielu owoców, takich jak banany, awokado i orzechy.
2. Fenyletamina. To substancja, na której duże spożycie są narażeni zwłaszcza ci, którzy przepadają za słodkościami, jest ona bowiem składnikiem czekolady. Działa jak stymulant, ale podawana w większych ilościach może powodować skurcze naczyń krwionośnych i prowadzić do bólów głowy.
3. Glutaminian sodu (MSG). Jest to popularna substancja dodawana do wielu produktów jako wzmacniacz smaku. Znajdziemy ją chociażby w chipsach oraz innych przekąskach, gotowych zupach (np. zupkach chińskich), sosach do mięsa, przetworach mięsnych i rybnych. Niektóre osoby są szczególnie wrażliwe na MSG i częściej cierpią na bóle głowy po jego spożyciu, warto więc wybierać te produkty, które zawierają mniej tego sztucznego składnika.
4. Histamina. Ten związek chemiczny występuje naturalnie w niektórych produktach spożywczych. Zbyt duża ilość histaminy w diecie może prowadzić do bólów głowy, ponieważ rozszerza ona naczynia krwionośne. Substancję tę zawierają m.in.: wędliny, sery, czerwone warzywa, owoce oraz alkohol.
5. Kofeina. Tej substancji chyba nie trzeba nikomu przedstawiać. Wielu z nas zaczyna od niej dzień, a nasz kontakt z nią wcale nie kończy się rano, jest ona bowiem składnikiem nie tylko kawy, ale także herbaty, napojów energetycznych i czekolady. Choć niejednokrotnie jesteśmy wdzięczni za jej pobudzające działanie, to należy pamiętać, że przyjmowana w dużych ilościach powoduje skurcze naczyń krwionośnych, a w rezultacie - bóle głowy. Zadbajmy więc o dawkę odpowiednią dla naszego organizmu.
6. Aspartam. Znają go zapewne osoby, które często spożywają produkty dietetyczne, aspartam jest bowiem znajdującym się w nich sztucznym słodzikiem. Używa się go w dietetycznych napojach, gumach do żucia oraz jogurtach. U osób wrażliwych może powodować bóle głowy, powinny więc one zwracać uwagę na produkty z napisem "bez cukru" i sprawdzać w nich zawartość tej substancji.
7. Alkohol. O tym, że alkohol jest przyczyną bólu głowy, przekonało się pewnie wielu z nas. Podobnie jak inne substancje, może on rozszerzać naczynia krwionośne. Na dolegliwości szczególnie narażeni są wielbiciele czerwonego wina i piwa. Napoje te zawierają bowiem wspomnianą już tyraminę oraz fenole. Pamiętajmy również, że alkohol odwadnia.
8. Sól. Podobnie jak alkohol ma działanie odwadniające. Większość z nas nie wyobraża sobie bez niej obiadu czy kolacji, soli nie można jednak nadużywać, ponieważ jej nadmiar także jest przyczyną bólu głowy.
Bardzo często u podstaw chronicznego bólu leży niedobór wody w organizmie. Warto więc regularnie się nawadniać nie tylko latem, ale także w pozostałe pory roku.
Które substancje mają negatywny wpływ na nasze zdrowie psychiczne?
To, co jemy oddziałuje oczywiście na nasze ciało, ale należy pamiętać, że może mieć wpływ także na nasze samopoczucie, prowadzić do spadku nastroju, a nawet zwiększać ryzyko rozwoju depresji. Oto niektóre ze składników, które mogą być niebezpieczne dla naszego zdrowia psychicznego:
1. Cukier. Jego spożycie (np. w słodyczach, ciastach, słodzonych napojach gazowanych czy batonach energetycznych) początkowo powoduje euforię oraz wzrost energii. Z czasem jednak poziom glukozy we krwi spada, co prowadzi do częstych zmian nastroju i uczucia zmęczenia. Klika godzin po spożyciu dużej ilości cukru jesteśmy zwykle bardziej wyczerpani.
2. Tłuszcze nasycone. Są one składnikiem tłustych i przetworzonych produktów mięsnych m.in. kiełbas, parówek oraz hamburgerów. Substancje te mają przede wszystkim zły wpływ na nasz układ krwionośny. Mogą zwiększyć ryzyko zawału, miażdżycy i innych chorób serca. Często są również przyczyną otyłości. Problemy ze zdrowiem fizycznym leżą u podstaw wielu dolegliwości psychicznych, takich jak lęki społeczne czy nawet depresja, warto więc układać jadłospis, zwracając uwagę na skład poszczególnych dań, by dbać o oba te aspekty.
3. Tłuszcze trans. Ich szkodliwość jest powszechnie znana, niestety nadal można je znaleźć w takich produktach jak margaryny, których używamy do wypieków. Mają one negatywny wpływ zarówno na nasze zdrowie fizyczne, jak i psychiczne - zwiększają ryzyko depresji.
4. Alkohol. Choć często jest elementem świętowania i zabawy, to w większych ilościach może prowadzić do zaburzeń nastroju, a także do depresji, ponieważ jest tzw. depresantem. Jako substancja uzależniająca ma także negatywny wpływ na relacje: często jest przyczyną rozpadu związków, rodzin, a także utraty pracy czy mieszkania.
5. Kofeina. Substancja ta może prowadzić do nerwowości, lęków oraz trudności z zasypianiem.
6. Sztuczne słodziki. Podobnie jak cukier, w dużych ilościach są szkodliwe dla zdrowia psychicznego.
Co ważne, nie tylko nadmiar danej substancji może powodować problemy. Często za gorsze samopoczucie lub zaburzenia nastroju odpowiada także niedobór składników odżywczych, takich jak witaminy: D, B6, B12; kwas foliowy, magnez czy żelazo. Warto więc regularnie kontrolować ich poziom podczas badań krwi.
Reakcja każdego organizmu na daną substancję może być inna. To, co u jednych będzie powodowało duże bóle głowy, u innych może negatywnie wpływać na ogólne samopoczucie lub nie dawać żadnego efektu. Dlatego warto obserwować swoje ciało i jego reakcje na konkretne składniki. Pamiętajmy też, że nie musimy całkowicie rezygnować z wszystkich wymienionych wyżej substancji. Jeśli nie jesteśmy pewni, jak stworzyć zbilansowaną i zdrową dla nas dietę, dobrym rozwiązaniem będzie wizyta u dietetyka. Problemy psychiczne warto natomiast skonsultować z psychologiem.