Światowy Dzień Wzroku, obchodzony 9 października, w tym roku odbywa się pod hasłem #LoveYourEyes. To dobry moment, aby pochylić się nad zdrowiem naszych oczu, które wymagają troski niezależnie od wieku. Dorośli spędzają ogromną część dnia w pracy przed ekranem, dzieci z kolei coraz częściej od najmłodszych lat korzystają z urządzeń cyfrowych.
Według danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) ponad 2,2 miliarda ludzi na świecie ma problemy ze wzrokiem lub zaburzenia widzenia, z czego aż 1 miliard przypadków można było uniknąć dzięki odpowiedniej profilaktyce i leczeniu[1].
Dorośli coraz częściej cierpią na objawy cyfrowego zmęczenia wzroku[2], a nieskorygowana wada refrakcji jest główną przyczyną upośledzenia tego narządu u dzieci i młodzieży w wieku szkolnym. Jedną z najczęściej występujących wad wzroku u dzieci i młodych dorosłych jest krótkowzroczność[3]. Szacuje się, że do 2050 roku dotknie nawet połowy ludzi na całym świecie[4].
Zarówno dzieci, jak i dorośli są dziś narażeni na długotrwałe obciążenia wzroku. U najmłodszych zbyt długi czas spędzany przed ekranem i mało czasu spędzanego na zewnątrz prowadzą do rozwoju wad wzroku, u dorosłych do przewlekłego zmęczenia oczu, a u obu tych grup, do pogarszania się jakości życia - mówi Sylwia Kijewska, optometrystka.
Cyfrowe obciążenie oczu to problem XXI wieku
Coraz więcej osób pracuje przy komputerze nawet przez 8 lub 10 godzin dziennie, a do tego korzysta z telefonu w czasie wolnym. To oznacza, że nasze oczy przez większość dnia są skupione na patrzeniu na bliskie odległości.
Konsekwencją może być rozwój tzw. cyfrowego zmęczenia wzroku (digital eye strain, DES). Jego objawy to suchość i podrażnienie oczu, pogorszenie ostrości widzenia, bóle głowy, a także trudności z koncentracją. Szacuje się, że ponad połowa pracowników biurowych regularnie doświadcza tych dolegliwości3.
Ergonomia i dobre nawyki pracy przy komputerze
Aby ograniczyć skutki pracy przed ekranem, warto pamiętać o kilku zasadach:
- 20-20-20: co 20 minut patrzymy przez 20 sekund na obiekt oddalony o 20 stóp (ok. 6 metrów). Pozwala to rozluźnić mięśnie odpowiedzialne za akomodację i odciążyć oczy[5];
- mruganie i nawilżanie oczu: naturalna częstotliwość mrugania spada nawet trzykrotnie podczas pracy przy komputerze[6], co prowadzi do przesuszenia spojówki i rogówki. Świadome częstsze mruganie i stosowanie kropli nawilżających poprawiają komfort widzenia;
- ergonomia stanowiska pracy: monitor ustawiony na wysokości oczu, odpowiednia odległość (50-70 cm), oświetlenie nie powodujące odblasków i refleksów na ekranie;
- rytm dobowy: długotrwałe korzystanie z ekranów w godzinach wieczornych może zaburzać jakość i ilość snu. Warto zatem ograniczać korzystanie z urządzeń tuż przed snem.
[1] World Health Organization. World report on vision. Geneva: WHO; 2019.
[2]Sheppard AL, Wolffsohn JS. Digital eye strain: prevalence, measurement and amelioration. BMJ Open Ophthalmology. 2018;3(1):e000146.
[3] Baird PN, Saw SM, Lanca C, Guggenheim JA, Smith Iii EL, Zhou X, Matsui KO, Wu PC, Sankaridurg P, Chia A, Rosman M, Lamoureux EL, Man R, He M. Myopia. Nat Rev Dis Primers. 2020 Dec 17;6(1):99.
[4] Global Prevalence of Myopia and High Myopia and Temporal Trends from 2000 through 2050 Holden, Brien A. et al. Ophthalmology, Volume 123, Issue 5, 1036 - 104
[5] American Optometric Association. Computer Vision Syndrome (CVS).
[6] Lapa, I., Ferreira, S., Mateus, C., Rocha, N., Rodrigues, M. A. (2023). Real-Time Blink Detection as an Indicator of Computer Vision Syndrome in Real-Life Settings: An Exploratory Study. International Journal of Environmental Research and Public Health