Urazy skrętne stawu skokowego zaliczane są do najczęstszych uszkodzeń w obrębie kończyny dolnej szczególnie wśród osób uprawiających amatorsko sporty biegowe. Powszechnie występujące urazy stawu skokowego są często lekceważone, niediagnozowane i nie poddawane terapii co w konsekwencji predysponuje do wystąpienia powikłań, takich jak przewlekłe zespoły bólowe, niestabilność stawu skokowego, co może skutkować ponownym wystąpieniem kontuzji.
Pod względem anatomicznym staw skokowy można podzielić na górny i dolny. Górny inaczej nazywany skokowo-goleniowym, jest stawem zawiasowym, stanowiącym połączenie kości piszczelowej i skokowej z bloczkiem kości skokowej stabilizowanej poprzez liczne więzadła. Staw skokowy dolny to połączenie kości skokowej z piętową.
Istnieją trzy stopnie skręcenia według American Medical Association:
I- lekkie skręcenie, charakteryzujące się naciągnięciem więzadeł bez cech zerwania pojedynczych włókien, przebiegający z tkliwością dotykową i niewielkim obrzękiem,
II- średnie skręcenie, uszkodzenie więzadeł z częściowym przerwaniem ich ciągłości. Występuje bolesność uciskowa, obrzęk, czasami krwiak podskórny, niewielka niestabilność.
III- ciężkie skręcenie, całkowite przerwanie więzadeł, duży obrzęk, rozległy krwiak podskórny, bolesność dotykowa, brak możliwości obciążania kończyny dolnej.
Siły urazu są wielokierunkowe i mogą występować różne typy i układy uszkodzeń aparatu torebkowo-więzadłowego. Najbardziej typowym mechanizmem uszkodzenia stawu skokowego jest zgięcie podeszwowe, inwersja oraz przywiedzenia.
Jeśli dochodzi do uszkodzenia więzadeł i ścięgien zaleca się postępowanie według protokołu MEAT ( movement, exercise, analgetics, treatment)
- movement i exercise: zaleca się stosowanie kontrolowanego ruchu celem zwiększenia ukrwienia uszkodzonej tkanki, co przyśpiesza procesy regeneracyjne i optymalizuje tworzenie się blizny. Odpowiednio dawkowany ruch zabezpiecza przed sklejaniem włókien kolagenowych w więzadłach ( cross links) i atrofii mięśni.
- analgestics: w przypadku uciążliwych dolegliwości bólowych zaleca się leki przeciwbólowe lub supementy diety np. enzymy proteolityczne z bromelainą bez zakłócenia procesu regeneracji tkanek.
- treatment: odpowiednie metody terapeutyczne tj. mobilizacje ślizgowe, trakcje, techniki mięśniowo-powięziowe, PIR, kinesiotaping z aplikacją przeciwobrzękową lub stabilizującą staw, ćwiczenia propriocepcji
Profilaktyka przeciwko skręceniom stawu skokowego powinna opierać się o dobór właściwego obuwia do biegania (wkładek), redukcję masy ciała w przypadku nadwagi, solidną rozgrzewką przed rozpoczęciem biegu, unikanie nagłych zmian kierunku biegu, treningi propriocepcji oraz odpowiednia regeneracja.
(ag)