Osoby w starszym wieku mają zwykle wiele powodów do narzekań. Utrata bliskich osób zwiększa ryzyko samotności, stan zdrowia często nie pozwala już na kontynuowanie dotychczasowego trybu życia. Okazuje się jednak, że sama reakcja na rosnące ograniczenia może istotnie wpływać na samopoczucie seniorów. Wyniki badań naukowców z Concordia University w Montrealu wskazują na to, że osoby reagujące gniewem i złością szkodzą swojemu zdrowiu bardziej niż te, które odczuwają smutek. Pisze o tym w najnowszym numerze czasopismo "Psychology and Aging".
W miarę upływu lat i starzenia się większość z nas musi stopniowo ograniczać formy aktywności. Utrata bliskiej osoby, kłopoty z poruszaniem się mogą prowadzić do złości. Nasze badania pokazały, że o ile złość może prowadzić do nasilenia się przewlekłych chorób, sam smutek takich efektów nie przynosi - mówi pierwsza autorka pracy, Meaghan Barlow. Zdaniem autorów, złość zwiększa ryzyko procesów zapalnych i w ten sposób przyczynia się do dalszego pogorszenia stanu zdrowia, między innymi zwiększenia ryzyka chorób serca, zapalenia stawów, czy chorób nowotworowych.
Barlow wraz ze współpracownikami badała wpływ emocji, złości lub smutku, na procesy zapalne, reakcję mechanizmu odpornościowego organizmu na infekcje, czy uszkodzenie tkanek. Procesy zapalne zwykle pomagają w obronie organizmu i gojeniu się ran, jeśli jednak przejdą w fazę przewlekłą zwiększają ryzyko przewlekłych chorób.
W eksperymencie uczestniczyło 226 osób w wieku od 59 do 93 lat, podzielonych na dwie grupy wiekowe, do 79 lat i powyżej. Przez tydzień badani wypełniali ankiety z pytaniami między innymi o towarzyszące im emocje gniewu lub smutku. Towarzyszył temu wywiad medyczny dotyczący związanych z wiekiem przewlekłych chorób i badania próbek krwi pod kątem markerów procesów zapalnych. Wyniki eksperymentu pokazały, że uczucia złości wiązały się z wyższym poziomem markerów procesów zapalnych i większym ryzykiem przewlekłych chorób u osób od 80 roku życia wzwyż. Takiego efektu nie obserwowano u osób nieco młodszych - dodaje współautor pracy, prof. Carsten Wrosch z Faculty of Arts and Science CU.
Naukowcy zwracają uwagę na to, że negatywne emocje, zarówno uczucie gniewu, jak i smutek, są formą radzenia sobie z pogarszającym się stanem zdrowia, nie tylko fizycznym, ale też psychicznym. O ile gniew ma działanie mobilizujące, smutek pomaga pogodzić się z sytuacją i zrezygnować z wyznaczania sobie celów, które są już nie do osiągnięcia. Każda z tych emocji może okazać się w określonych okolicznościach pożyteczna. Nieco młodszym seniorom złość może pomóc pokonywać wyzwania, w starszym jednak wieku, powyżej 80 lat, zaczyna jednak przynosić więcej szkody niż pożytku. Wtedy pewnych strat nie da się już nadrobić - dodaje Barlow.
Zdaniem autorów pracy, konieczne jest lepsze zrozumienie mechanizmów, które kierują emocjami starszych osób. Edukacja i ewentualna terapia powinny pomóc obniżyć poziom stresu tam, gdzie nie przynosi pożytku, a same straty.