Pierwsza w Polsce witrektomia hybrydowa. Zobacz nagranie z operacji!

Witrektomia to zabieg mikrochirurgiczny, stosowany w wielu różnych schorzeniach siatkówki i ciała szklistego. Podczas zabiegu wykonuje się niewielkie nacięcia w twardówce, przez które operator wsuwa do wnętrza gałki ocznej specjalne instrumenty. Za ich pomocą wycina ciało szkliste. Ciało szkliste jest to galaretowata substancja wypełniającą tylną część wnętrza oka i nadającą kształt gałce ocznej oraz w pewnym stopniu chroniącą przed skutkami urazów. W trakcie zabiegu w zależności od przyczyny, chirurg usuwa błony przedsiatkówkowe, wykonuje peeling wewnętrznej błony granicznej (ang. Internal Limiting Membrane, ILM) przeprowadza laseroterapię, krioterapię, stosuje diatermię. 

Podczas operacji do wnętra oka podawane są różne substancje (również w zależności od potrzeby) m.in. płyn infuzyjny, triamcinolon, błękit trypanu czy zieleń indocyjaninową. Na zakończenie zabiegu podawany jest specjalny gaz (powietrze, sześciofluorkek siarki - SF6 lub gaz perfluorokarbowany np. C2F6, C3F8, C4F8 czy C4F10SF6, C3F8) wypełniający gałkę oczną. Gaz ulega samoistnemu wchłonięciu po pewnym czasie. W bardziej skomplikowanych przypadkach np. długotrwającego odwarstwienia siatkówki czy odwarstwienia siatkówki ze znacznie zaawansowaną vitreoretinopatią proliferacyjną (ang. proliferative vitreoretinopathy, PVR) chirurg może podjąć decyzję o podaniu oleju silikonowego. Jest to substancja, która podobnie jak gaz wypełnia gałkę oczną. Olej silikonowy nie ulega samoistnemu wchłonięciu i zazwyczaj jest usuwany po pewnym czasie. Obecnie witrektomia może być wykonana bez użycia szwów, a nacięcia na twardówce same się zasklepiają i uszczelniają.

Witrektomia bezszwowa (ang. sutureless vitrectomy) jest możliwa dzięki de Juani Hickingbotham, który wynalazł mikronarzędzia do operacji okulistycznych. Obecnie podczas operacji witrektomii stosowane są narzędzia o bardzo małym przekroju wewnętrznym. Chirurg witreoretinalny posiada do wyboru 3 zestawy narzędzi do witrektomii bezszwowej, należą do nich takie, których średnica wewnętrzna (światła narzędzia) wynosi 0,65 mm (witrektomia 23 guage), 0,5 mm (witrektomia 25 guage) a nawet 0,4 mm (witrektomia 27 guage). Narzędzia te pozwalają na większą precyzję i bezpieczeństwo zabiegów oraz szybszą rekonwalescencję pacjentów.

Główne wskazania do wykonania witrektomii to:

Odwarstwienie siatkówki

Krwotok do komory ciała szklistego (np. po urazie lub w przebiegu proliferacyjnej retinopatii cukrzycowej)

Otwór plamki (idiopatyczny, pourazowy)

Błona przedsiatkówkowa

Ciało obce wewnątrzgałkowe

Zaawansowana retinopatia wcześniacza 

Dotychczas podczas jednego zabiegu witreoretinalnego chirurg korzystał z jednego "rozmiaru" narzędzi. Dobór instrumentarium zależy od patologii jaka znajduje się we wnętrzu oka oraz w pewnym stopniu preferencji operatora. Dostępność poszczególnych instrumentów 23G, 25G i 27G do witrektomii jest podobna a jak już wspomniano różni się średnicą wewnętrzną. W skład zestawu do chirurgii witreoretinalnej wchodzą: trokary z zastawkami lub bez, witrektom, światłowód, kaniula infuzyjna, mikropenseta oraz sonda lasera.

Nowością jaką wprowadziła Pan Prof. Robert Rejdak w lubelskiej Klinice jest zastosowanie podczas jednego zabiegu dwóch zestawów narzędzi o różnym świetle wewnętrznym. W ten sposób można połączyć 23G lub 25G z 27 G (stąd nazwa - witrektomia hybrydowa). Ta technika jest niezwykle korzystna w bardzo skomplikowanych przypadkach, w których pożądane jest połączenie zalet jakimi dysponuje witrektomia 23G, 25G z 27G. 

Użycie narzędzi o większym świetle wewnętrznym (23G, 25G) zwiększa efektywność  i szybkość zabiegu. Stosowane są głównie do witrektomii centralnej. Dzięki czemu dochodzi do mniejszej traumatyzacji tkanek, zabieg trwa krócej a pacjent jest krócej poddawany znieczuleniu (jeśli jest znieczulony ogólnie). Natomiast komponenta 27G umożliwia wykonanie najbardziej precyzyjnych procedur przy zapewnieniu największego bezpieczeństwa.

Klika tygodni po zabiegu, 32-letni pacjent czuje się dobrze. Ostrość wzroku w oku operowanym wynosi 0.4 z korekcją. Mężczyzna poddawany jest częstym kontrolom okulistycznym. Oko goi się prawidłowo. W niedługim czasie będzie planowana witrektomia i usunięcie oleju silikonowego.     

Zastosowanie witrektomii hybrydowej wydaje się być bardzo dobrym rozwiązaniem u pacjentów z najbardziej zaawansowanymi chorobami oczu oraz patologiami stanowiącymi największe wyzwanie dla chirurgów witreoretinalnych.