Od dawna wiadomo, że część chemikaliów używanych w zabawkach plastikowych produkowanych w różnych częściach świata może być szkodliwych dla zdrowia. Niestety, okazuje się, że nawet te z substancji, które potencjalnie były uznane za bezpieczne, wcale takie nie są. Naukowcy z Uniwersytetu w Michigan sprawdzili, które z nich są potencjalnie najgroźniejsze. Z ich badań wynika, że dzieci narażone są na kontakt z chemikaliami, nie tylko przez dotykanie zabawek czy branie do ust, ale również przez wdychanie trujących substancji np. podczas snu.

Problemem brak jednoznacznych regulacji

Najnowsze badania naukowców pokazują, że średnio każde z dzieci mieszkających w krajach zachodnich ma około 18 kg plastikowych zabawek. Po dokładnym przeanalizowaniu składu substancji, z których są zrobione, wynika, że mogą one zagrażać zdrowiu wszystkich domowników

Jak to się stało, że takie niebezpieczne zabawki zostały dopuszczone do sprzedaży? Jak się okazuje, nie ma międzynarodowego porozumienia co do tego, które substancje powinny być zakazane w materiałach, z których zrobione są zabawki, a dodatkowo przepisy i systemy etykietowania różnią się w zależności od regionu i kraju. To daje możliwość wprowadzenia produktów zrobionych ze szkodliwych substancji na rynek.

Dzieci otoczone szkodliwym plastikiem

Cytat

Spośród 419 chemikaliów występujących w twardych, miękkich i piankowych tworzywach sztucznych używanych w zabawkach dla dzieci, zidentyfikowaliśmy 126 substancji, które mogą mieć działanie rakotwórcze, lub inne niekorzystnie wpływające na zdrowie dzieci. Pod lupę wzięliśmy między innymi 31 plastyfikatorów, 18 środków zmniejszających palność i 8 substancji zapachowych. W wielu przypadkach tych chemikaliów szacowane dawki narażenia przekraczają regulacyjne dawki referencyjne. Uważamy, że część substancji powinna zostać wycofana i zastąpiona bezpieczniejszymi i bardziej zrównoważonymi alternatywami - mówi Peter Fantke, profesor w zarządzaniu DTU i główny badacz zagadnienia.

Naukowcy z DTU i University of Michigan wraz z UN Environment, którzy zajęli się problemem, podkreślają, że producenci zabawek zwykle nie dostarczają żadnych informacji na temat składu chemicznego produktu, brakuje też baz danych o ich składzie. W związku z tym musieli zebrać i przeanalizować informacje na temat zawartości substancji chemicznych w materiałach zabawek na podstawie danych z testów chemicznych określonych zabawek, zgłoszonych w 25 różnych recenzowanych badaniach.

Niestety wśród substancji chemicznych, które naukowcy zidentyfikowali jako potencjalnie niebezpieczne dla zdrowia dzieci są także te powszechnie używane:

  • ftalany (służące do zmiękczania materiałów plastikowych)
  • bromowane środki zmniejszające palność
  • maślan TXIB
  • cytrynian ATBC.

Szkodliwa substancja zastępowana przez... kolejną szkodliwą substancję

Niepokojące jest to, że część z substancji szkodliwych użytych w zabawkach dla dzieci, to zamienniki innych substancji szkodliwych, teoretycznie miały być one bezpieczne dla zdrowia. Niestety, jak się okazuje w praktyce okazało się inaczej.

Cytat

"Zależy nam na tym, aby uniknąć" godnych pożałowania substytucji ", w których jedna szkodliwa substancja chemiczna jest zastępowana podobnie szkodliwą alternatywą. Ogólnie rzecz biorąc, miękkie tworzywa sztuczne powodują większe narażenie na niektóre szkodliwe chemikalia" - wyjaśnia Peter Fantke.

Jak podkreślają naukowcy, dzieci narażone są na kontakt z chemikaliami nie tylko przez branie zabawek do ust czy dotyk, ale przed wszystkim przez wdychanie szkodliwych substancji, które wydostają się ze wszystkich zabawek umieszczonych w pokoju.

Sposób na bezpieczne używanie chemikaliów w plastikowych zabawkach

Istnieje wiele list, które informują o "budzących obawy chemikaliach" w różnych zastosowaniach produktów i materiałów. Jednak brakuje jakichkolwiek informacji na temat poziomu użycie chemikaliów, które byłyby bezpieczne i zrównoważone.

By temu przeciwdziałać naukowcy wprowadzają nowy miernik, który ma za zadanie określić ryzyko i zagrożenia, jakie niesie ze sobą wykorzystanie danego składnika chemicznego. 

Cytat

"Ponieważ te same chemikalia można znaleźć w różnych stężeniach w różnych materiałach zabawek, oszacowaliśmy" maksymalną dopuszczalną zawartość chemiczną (MACC) "dla wszystkich zgłoszonych substancji występujących w zabawkach plastikowych. Takie informacje umożliwią twórcom substancji oraz producentom zabawek stworzyć produkty bezpieczne dla zdrowia" wyjaśnia Peter Fantke.

Unikać, ograniczać, wietrzyć

Niestety, na obecną chwilę rodzicom nadal będzie trudno unikać używania plastikowych zabawek, które mogą zawierać szkodliwe chemikalia, dopóki organy regulacyjne nie uwzględnią wszystkich substancji i nie zajmą się produktami wytwarzanymi poza Europą, a importowanymi na rynek europejski. Dlatego naukowcy radzą, by ogólnie ograniczyć zużycie materiałów plastikowych, unikać używania zabawek z miękkiego plastiku i pamiętać o codziennej dobrej wentylacji pokoju dziecięcego.

Źródło: Nicolò Aurisano, Lei Huang, Llorenç Milà i Canals, Olivier Jolliet, Peter Fantke. Chemicals of concern in plastic toysEnvironment International, 2021; 146: 106194 DOI: 10.1016/j.envint.2020.106194