Zespół Cieśni Nadgarstka – co warto wiedzieć?

Schorzenie jest spowodowane uciskiem nerwu pośrodkowego przez więzadło poprzeczne nadgarstka. Więzadło poprzeczne wraz z kośćmi nadgarstka tworzy kanał nadgarstka, w którym przebiega nerw pośrodkowy oraz ścięgna zginaczy palców ręki. W pewnych sytuacjach dochodzi do zmniejszenia światła kanału nadgarstka, co powoduje ucisk nerwu i zaburza funkcjonowanie tej wrażliwej struktury.

Co predysponuje do wystąpienia ZKN?

W większości mówi się o tzw. idiopatycznym (czyli o niewyjaśnionej przyczynie) ZKN, niemniej jednak jest wiele czynników, które predysponują do jego wystąpienia. Główne z nich to: płeć żeńska, zaburzenia metaboliczne (niewydolność nerek, cukrzyca, otyłość, niedoczynność tarczycy), przeciążenie (np. praca wymagająca powtarzalnych ruchów rąk) oraz ciąża.

Jakie są objawy ZKN?

Nerw pośrodkowy unerwia czuciowo promieniową stronę ręki, kciuk, palec wskazujący, środkowy i połowę palca serdecznego. Oddaje także gałązkę ruchową do mięśni kłębu - krótkich mięśni ręki wspomagających pracę kciuka. ZKN objawia się najczęściej uczuciem zdrętwienia i bólami nocnymi wybudzającymi ze snu. Dolegliwości dotyczą zwykle palców w obszarze unerwienia nerwu pośrodkowego, ale mogą być też odczuwane w całej ręce. Precyzja i sprawność ręki spada wraz z progresją schorzenia. W późniejszych etapach choroby bóle nocne mogą promieniować wzdłuż przedramienia i ramienia, widoczny może być zanik mięśni kłębu.

Należy podkreślić, że podobne objawy mogą być związane nie tylko z ZKN, ale również ze schorzeniami kręgosłupa szyjnego lub polineuropatią - np. na podłożu cukrzycy.

Gdzie się udać, jeśli podejrzewam u siebie ZKN?

W Polsce leczeniem tego schorzenia najczęściej zajmują się ortopedzi. Zwykle, aby rozpoznać typowy ZKN wystarczy typowy wywiad chorobowy i przeprowadzenie badania fizykalnego ręki, ale wskazane jest wykonanie badań pomocniczych - takich jak EMG (przewodnictwo nerwowe) i USG, w którym można ocenić miejsce ucisku i obrzęk nerwu.

Leczenie łagodniejszych czy też początkowych postaci choroby polega na stosowaniu fizykoterapii, unieruchamianiu nadgarstka w stabilizatorze na czas snu, a czasami podawaniu zastrzyków sterydowych do kanału nadgarstka. W bardziej zaawansowanym stadium choroby leczenie zachowawcze rzadko jest skuteczne i często konieczny jest zabieg operacyjny.

Na czym polega operacja ZKN?

Celem zabiegu jest przecięcie więzadła poprzecznego nadgarstka. Istnieje kilka technik operacyjnych (np. endoskopowa, mini-open i klasyczna - różniące się wielkością i położeniem cięcia skóry). O wyborze metody decyduje lekarz na podstawie własnego doświadczenia i dostępnego sprzętu, jednak warto zauważyć, że ostateczny wynik leczenia jest porównywalny niezależnie od stosowanej metody. W mniejszych stadiach zaawansowania ZKN należy spodziewać się pełnego powrotu funkcji ręki. Jeśli choroba byłą bardziej zaawansowana, po zabiegu powinny ustąpić bóle nocne, ale zaburzenia czucia mogą się utrzymywać ze względu na trwałe zmiany degeneracyjne nerwu. Czas powrotu do pełnej sprawności ręki po zabiegu jest w dużej mierze sprawą indywidualną i trwa zwykle od kilku tygodni do kilku miesięcy. Rehabilitacja i fizykoterapia przyśpieszają powrót do zdrowia.