14 lutego – dzień chorych na padaczkę. Co robić w razie ataku?

W tych przypadkach, gdy przyczyny występowania padaczki są znane wyróżnia się je ze względu na wiek:

• Padaczka rozpoczynająca się u dzieci jest wywołana przede wszystkim chorobami wrodzonymi, takimi jak wady rozwojowe mózgu, choroby uwarunkowane genetycznie, choroby zakaźne w trakcie ciąży (m.in. różyczka, toksoplazmoza) lub uszkodzeniem w trakcie porodu.
• Najczęstsze znane przyczyny padaczki u osób dorosłych to guzy i urazy mózgu oraz zapalenia mózgu i opon mózgowo-rdzeniowych, a u pacjentów po 65. roku życia - udary mózgu i choroby zwyrodnieniowe (m.in. choroba Alzheimera).

Jak często występuje padaczka?

Padaczka jest jedną z najczęstszych chorób układu nerwowego. Ocenia się, że na padaczkę choruje do 1% ludzi (w Polsce ok. 400 tys., na świecie 60-70 mln). Lekarz z reguły rozpoznaje padaczkę, gdy u chorego wystąpiły co najmniej dwa niesprowokowane napady padaczkowe, to znaczy napady nie były poprzedzone żadną konkretną sytuacją, nie były sprowokowane przez czynnik zewnętrzny.

U kilku procent osób może wystąpić jeden napad padaczkowy w życiu. Pojedynczy napad padaczkowy może być sprowokowany przez wysoką temperaturę (np. drgawki gorączkowe u dzieci), alkohol, nieprawidłowe stężenie cukru we krwi, uraz głowy. Po jednym napadzie padaczkowym z reguły nie ma konieczności leczenia.

Jak się objawia padaczka?

Objawem padaczki są pojawiające się z różną częstością napady padaczkowe. Napad padaczkowy jest wyrazem przejściowych zaburzeń czynności bioelektrycznej mózgu. W zależności od tego, w jakim obszarze mózgu występują nieprawidłowe wyładowania bioelektryczne, napad padaczkowy może się różnie objawiać.

Padaczka jest zazwyczaj utożsamiana z drgawkami - objawy takiego napadu są powszechnie znane: utrata przytomności, wyprężenie ciała, a następnie drgawki, sinica, "piana z ust", przygryzienie języka, niekiedy bezwiedne oddanie moczu. Napad padaczkowy trwa krótko, z reguły 2-3 minuty, niekiedy kilkanaście sekund.

Po napadzie pacjent może być senny, zmęczony, może odczuwać ból mięśni i/lub głowy. Niektórzy pacjenci przed wystąpieniem napadu odczuwają lęk, nieprzyjemny zapach lub smak, słyszą muzykę. Takie zjawisko nazywane jest aurą.

U części pacjentów podczas napadów nie występują drgawki, tylko brak lub utrudnienie kontaktu z otoczeniem. Są to napady nieświadomości lub częściowe złożone. Napady nieświadomości występują częściej u dzieci, pacjent nie reaguje na kierowane do niego słowa, jest "nieobecny", po kilku, kilkunastu sekundach wraca do wykonywanej poprzednio czynności.

W trakcie napadu częściowego złożonego pacjent nie nawiązuje kontaktu przez około 2-3 minuty, najczęściej ma otwarte oczy, mogą występować tak zwane automatyzmy, czyli czynności wykonywane automatycznie (np. mlaskanie, przełykanie śliny, skubanie ubrania, rozpinanie guzików). Tak różnorodna manifestacja napadów padaczkowych przyczynia się do trudności w rozpoznaniu padaczki.

Co robić w razie wystąpienia objawów padaczki?

Jeżeli u osoby, która nie chorowała wcześniej na padaczkę, wystąpi napad padaczkowy z drgawkami i utratą przytomności, należy wezwać pogotowie ratunkowe. W przypadku łagodniejszych napadów należy pilnie zgłosić się do lekarza.

Jeżeli natomiast u osoby ze zdiagnozowaną padaczką dojdzie do napadu padaczkowego, należy:

• Przede wszystkim zachować spokój, większość napadów ustępuje po 2-3 minutach.
• Ułożyć chorego w bezpiecznym miejscu, zabezpieczyć go przed upadkiem, skaleczeniem, urazem głowy, tułowia i kończyn.
• Kontrolować oddech i drożność dróg oddechowych.
• Rozluźnić ubranie w okolicy szyi, rozpiąć pasek, usunąć z ust ciała obce (np. sztuczną szczękę).
• W czasie napadu nie należy otwierać zaciśniętych szczęk i wkładać żadnych przedmiotów do ust, nie należy przytrzymywać siłą rąk i nóg chorego, nie można wlewać wody ani podawać leków do ust, jeśli chory jest nieprzytomny.
• Poczekać, aż napad ustąpi, ułożyć chorego na boku, aby uniknąć zakrztuszenia lub zadławienia, pozostać z chorym aż do czasu odzyskania pełnej sprawności.
• Po zakończeniu napadu chory może być senny (należy mu pozwolić odpocząć) lub pobudzony (nie należy używać siły).
• Jeśli napad przedłuża się lub występują kolejne napady, należy wezwać pogotowie.

Źródło: Medycyna Praktyczna